ทฤษฎี Z  คืออะไร

William G. Ouchi ได้รวมเอาหลักการของทฤษฎี X และ Y เข้าด้วยกัน คือ องค์การต้องมีหลักเกณฑ์ที่ควบคุมมนุษย์ แต่มนุษย์ก็รักความเป็นอิสระและมีความต้องการ หน้าที่ของผู้บริหารจึงต้องปรับเป้าหมายขององค์การให้สอดคล้องกับบุคคลในองค์การ

ซึ่งทฤษฎี Z คือ การบริหารงานแบบญี่ปุ่น ที่มีลักษณะเด่น 7 ประการ

1.การจ้างงานตลอดชีพ เพื่อให้พนักงานมีความผูกพันกับองค์กร  และมีความรู้สึกว่าตนเองเป็นส่วนหนึ่งขององค์กร

2.การประเมินผลงาน เป็นหน้าที่ของผู้บังคับบัญชาระดับสูง ที่จะต้องประเมินผลงานผู้ใต้บังคับบัญชา และจะมีการให้รางวัลการปฏิบัติงานตามความรับผิดชอบ

3.การเลื่อนตำแหน่งแบบช้าๆ ขึ้นอยู่กับระยะเวลาการปฏิบัติงาน และผลการปฏิบัติงาน

4.การทำงานที่ถนัด พนักงานจะทำงานตรงกับความถนัด และความสามารถของตนเอง

5.มีการควบคุมแบบไม่เด่นชัด มักใช้การควบคุมที่ไม่เป็นทางการ โดยใช้สมุดคู่มือการปฏิบัติงาน การให้รายละเอียดหรือการอธิบายการทำงาน

6.การร่วมตัดสินใจ โดยรับฟังข้อคิดเห็นจากทุกๆคนที่เกี่ยวข้องก่อนการตัดสินใจ

7.ความผูกพันทั้งหมด เน้นการประสานงานต่างๆ เน้นพึงพากันมากกว่าการที่ต่างคนต่างอยู่

แนวคิดนี้เป็นรวมกันระหว่าง ทฤษฎี X และ ทฤษฎี Y เป็นการตีกรอบกฎระเบียบและข้อบังคับให้เหมาะสมกับความไว้วางใจในตัวของบุคลากรในองค์กร หากองค์กรสามารถนำทฤษฎีนี้ไปปฏิบัติให้เห็นผล ก็อาจจะเกิดคุณค่าภายในองค์กรสูงสุด